dinsdag 26 april 2011

Workshop belevingsgericht koken voor medewerkers



Afgelopen week kregen de medewerkers van zorginstelling de Globe een workshop belevingsgericht koken van Ria Tummers. In dit artikel een kort verslag van de leerzame en gezellige avond die afgesloten werd met een gezamenlijk (zelfbereid) diner.

Met nieuwsgierige maar ook licht gespannen gezichten zitten de medewerkers van zorginstelling de Globe aan de grote lange tafel te wachten op wat komen gaat. Voor de workshop belevingsgericht koken is de charmante kookstudio van Herman Meijers gereserveerd. Het is een sfeervol monumentaal pand in Nijmegen-Oost. De avond begint in het souterrain aan een lange tafel met uitzicht op de wijnkelder.

Als iedereen is voorzien van een glaasje rode of witte wijn van het huis of van verse appel- of perensap, steekt Ria Tummers van wal. Nadat ze wat over haar achtergrond heeft verteld, wordt het menu van de avond doorgesproken. Daarbij komt meteen haar eerste tip aan bod: “Zorg dat je altijd een stappenplan in je hoofd hebt als je gaat koken. Denk in kleine stapjes en begin met handen wassen. Het stromende water vinden de meeste bewoners vaak nog heerlijk ook!”

Toveren en inspireren
Ria benadrukt dat er vooral heel veel plezier in de keuken moet zijn. Omdat het koken iedere dag terugkomt, kun je er beter maar goede zin in hebben, vindt ze. “Af en toe moet je jezelf even oppeppen. Ga dan op zoek naar inspiratie. Lees bijvoorbeeld over producten of recepten. Regel een uitje naar de boer of ga naar de markt.” Dat laatste hebben de medewerkers onlangs trouwens gedaan met een aantal bewoners. Dat was een geslaagd uitje.

Plezier in de keuken maak je ook door verrassende dingen te doen. Zoals zelf mayonaise maken. Kordaat pakt Ria de benodigde ingrediënten ervoor. “Met de bewoners mayonaise maken is gegarandeerd een succes. Het is namelijk net toveren. Je glas met ingrediënten verandert dankzij de staafmixer ineens in heerlijke mayo! Moet je die grote ogen van de bewoners dan zien”, gniffelt ze. “Sommige bewoners zullen zeggen: hadden wij vroeger maar zo’n staafmixer gehad.” Als Ria het voordoet, kijken ook de medewerkers verwonderd toe. “Geweldig, dat moeten we vaker doen!” en “Zo deden wij dat vroeger thuis ook!” Ria benadrukt dat er voor de ouderen uiteraard geen rauwe eieren gebruikt mogen worden, in de groothandel zijn gepasteuriseerde ingrediënten te krijgen. De recepten van de gerechten krijgen de medewerkers sowieso mee naar huis.

Als iedereen met de pink de verse mayo heeft geproefd, is het tijd voor de volgende verrassing. Ria laat zien hoe je van verse producten gezonde vulling kunt maken voor bijvoorbeeld tomaatjes, uitgeholde komkommer of witlofschillen. Eerst snijdt ze de verse kruiden als basilicum, bieslook en peterselie fijn. “Kon ik ook maar zo mooi en snel snijden als Ria”, zucht medewerkster Helma. Ria lacht: “Dat zeggen de bewoners ook vaak!” Dan tipt ze: “Laat bewoners deze kruiden ruiken en voelen. Dat vinden ze heerlijk.” Omdat medewerkster Reina geen vis lust, maakt Ria twee versies: een met en een zonder tonijn. “In plaats van vis kun je natuurlijk ook rauwe ham of uitgebakken spekjes gebruiken. Dat smaakt ook goed én is voedzaam.”

Bewoners betrekken bij de maaltijd
Opvallend is dat de zin “zo deden wij het vroeger thuis ook” veelvuldig door de medewerkers wordt gezegd. Het mayonaise maken, de komkommers uithollen, zelf gehaktballen draaien, vrijwel iedereen heeft er herinneringen aan. “Zo reageren bewoners dus ook”, zegt Ria. “Het leuke van samen de maaltijd bereiden is dat iedereen er associaties bij heeft. Het is aan jullie de kunst om die bij de bewoners naar boven te halen en ze erover te laten vertellen.” Ze geeft voorbeelden van vragen die aan de ouderen gesteld kunnen worden. Maar: geef jezelf ook prijs. “De mensen moeten niet het gevoel hebben uitgehoord te worden; het is een gesprek waarbij je zelf ook verhalen kunt vertellen.”

Ook om de bewoners meer te betrekken bij het bereiden van de maaltijd, heeft Ria tips. “Je kunt iemand recht toe recht aan vragen om de aardappels te schillen, maar je kunt er ook een klein toneelstukje van maken. Vertel dat je het heel druk hebt. En dat je enorm geholpen zou zijn als de bewoner even kan meehelpen met schillen. Bij de volgende bewoner doe je hetzelfde met de groenten. Voor je het weet zijn ze allemaal in de weer.” Een ander advies: werk met glazen kommen. Of in ieder geval met doorzichtige. Zo kunnen de mensen zien wat je doet. En ondertitel jezelf. Vertel de mensen waar je mee bezig bent en wat ze nog kunnen doen. Daarbij kun je natuurlijk ook aan hen vragen hoe zij iets zouden bereiden. De medewerkers knikken instemmend. Met deze adviezen kunnen zij wel wat.

Zelf aan de slag
Voor het bereiden van de gehaktballen en van de gebonden preisoep worden de medewerkers door Ria aan het werk gezet. “Meng geen ketjap of knoflook door de gehaktballen, dat kennen de meeste mensen niet”, waarschuwt ze. Zelf gebruikt Ria uien, wat kruiden (geen ‘slappe’ want die braden niet lekker aan) en fijngemaakt beschuit of paneermeel. Na het kruiden zet ze het gehakt in de koelkast om te laten opstijven. Dan zijn er straks betere ballen mee te maken. En inderdaad: als Helma een half uurtje later de schaal uit de koeling haalt, blijft het gehakt goed kleven.

Inmiddels begint het al heerlijk te geuren in de keuken. Ria heeft voorgedaan hoe je gebonden preisoep maakt, de gehaktballen worden aangebraden en er is steeltjesstamppot gemaakt. Dat past prima bij het seizoen. Tussendoor stellen de medewerkers continu vragen. Moet de soep gezeefd worden? Hoe zorg ik voor lekkere bouillon? Zijn er variatietips en hoe zorg ik voor een fijne, smeuïge stamppot? Ria heeft op alle vragen uitgebreide antwoorden. Om ervoor te zorgen dat er geen grote aardappelklonten in de stamppot zitten, heeft ze bijvoorbeeld een speciale stamper met veel kleinere gaatjes. Zelfs de medewerkers die zichzelf ‘geen kookprinses’ noemen raken door haar enthousiast.

Samen dineren
Dan is het etenstijd. Miriam neemt de gehaktballen mee naar boven, Reina draagt de grote pan stamppot de steile trap op. Turia snuffelt nog even in de grote pan waarin de gekookte kippenbout van de soep ligt. Het lijkt haar een prima alternatief voor de gehaktbal. In de prachtige eetsalon van de kookstudio is de tafel sjiek gedekt. Het is net een feestmaal. Met glunderende ogen neemt iedereen plaats. Zoals een echte kok betaamt, schept Ria de soep op. Daarna zijn de stamppot met een kuiltje jus en de gehaktballen aan de beurt. Uiteraard is er ook voor een toetje gezorgd: hangop van yoghurt (vroeger maakte men het van karnemelk, maar die is tegenwoordig niet zo vol meer) en aardbeiensaus. We laten ons het eten goed smaken en gaan voldaan en geïnspireerd weer huiswaarts. Morgen gaan we Ria’s adviezen meteen uitproberen op de bewoners!

Gerelateerde artikelen:

Geen opmerkingen:

Een reactie posten